5 listopada w Janikowie (gm. Kozienice) odbyły się doroczne uroczystości patriotyczno-religijne upamiętniające mieszkańców wsi zamordowanych przed 80 laty oraz wszystkich, którzy polegli, zostali wywiezieni przez Niemców do obozów koncentracyjnych i na roboty przymusowe podczas II wojny światowej.
Tradycyjnie uroczystości rozpoczęły się od Mszy Świętej w kościele parafialnym pw. św. Maksymiliana Kolbe, koncelebrowanej przez proboszcza parafii ks. Tomasza Gaika oraz ks. Dariusza Kowalczyka. Podczas mszy proboszcz parafii przypomniał zgromadzonym o tragicznych wydarzeniach z dnia 3 listopada 1943 r., gdy niemieccy okupanci zgładzili 16 mieszkańców Janikowa, wspomniał również o 27 mężczyznach wywiezionych 5 kwietnia 1944 r. z Janikowa do obozów koncentracyjnych i na przymusowe prace.
Po zakończeniu mszy delegacje złożyły wiązanki kwiatów przy tablicy przykościelnej upamiętniającej te tragiczne wydarzenia, w tym śmierć włoskiego oficera – członka oddziału Batalionów Chłopskich – Franco Manciniego, który zginął w Janikowie 30 marca 1944 r.
Następnie wszyscy prowadzeni przez Orkiestrę Dętą Ochotniczej Straży Pożarnej w Kozienicach pod batutą kapelmistrza Zygmunta Juśkiewicza, przemaszerowali spod kościoła pod pomnik upamiętniający pomordowanych 3 listopada 1943 r. Tu po powitaniu przez prowadzącego, został odegrany Hymnu Polski, po czym Krzysztof Zając przedstawił rys historyczny tragicznych wydarzeń. Przypomnijmy: podczas tzw. „krwawej środy” 3 listopada 1943 r. oddział niemieckiej żandarmerii, dokonał pacyfikacji Janikowa, podczas której zginęło 16 mieszkańców wsi: Bolesław Głuszek lat 23, Stanisław Karaś lat 33, Jan Koniarczyk lat 38, Julianna Koniarczyk lat 36, Katarzyna Koniarczyk lat 19, Jan Krześniak lat 36, Jan Lenarczyk lat 17, Józef Lenarczyk lat 50, Władysław Lenarczyk lat 15, Jan Stępień lat 41, Michał Szymański lat 60, Jan Śmietanka lat 26, Józef Śmietanka lat 22, Stefan Zieleniak lat 27, Helena Zieleniak lat 24, Jan Żak lat 32. Mienie zamordowanych zostało rozgrabione przez żandarmów. Następnego dnia Niemcy wydali sołtysowi Janikowa polecenia dotyczące pogrzebania ciał zamordowanych osób. Żandarmi zabronili kategorycznie nie tylko urządzenia ofiarom pogrzebu z udziałem księdza, ale także pochowania ich na cmentarzu. Wyznaczeni przez sołtysa sąsiedzi pomordowanych pochowali ich ciała w wyznaczonych przez żandarmów miejscach. 14 osób spoczęło w zbiorowej mogile, wykopanej za stodołą Piotra Milcuszka. Stefan i Helena Zieleniakowie zostali złożeni we wspólnym grobie, wykopanym za stodołą ich gospodarstwa. Mogiły te, na rozkaz niemieckich żandarmów zostały udeptane tak, by zatrzeć wszelkie ślady ich istnienia. Nie było nawet mowy o tym, by ustawić na nich krzyże.
Po wojnie na miejscu kaźni mieszkańcy Janikowa wznieśli figurę, którą przebudowano w latach 80. XX w., koleją zmianę pomnik przeszedł w 1994 r. W 2017 r. z inicjatywy lokalnej społeczności, dzięki wsparciu Towarzystwa Miłośników Ziemi Kozienickiej i Gminy Kozienice udało się ufundować i postawić nowy pomnik w kształcie prostokątnej steli zwieńczonej krzyżem. Monument upamiętnia ofiary bestialskiego mordu z 3 listopada 1943 r., upamiętnia również 27 mężczyzn – mieszkańców Janikowa wywiezionych 5 kwietnia 1944 r. do niemieckich obozów koncentracyjnych. Na tablicy widnieje pamiątkowa inskrypcja z nazwiskami poległych i zaginionych janikowian podczas II wojny światowej.
Po tym modlitwę przy miejscu kaźni wygłosił ks. Dariusz Kowalczyk prezes Fundacji Dzieło Nowego Tysiąclecia, a następnie głos zabrali: burmistrz Gminy Kozienice Piotr Kozłowski, wicestarosta Powiatu Kozienickiego Małgorzata Bebelska, radny Sejmiku Mazowieckiego Tomasz Śmietanka, przedstawiciel Koalicji Obywatelskiej, radny Rady Powiatu Kozienickiego – Tomasz Trela, Mariusz Prawda – radny Rady Miejskiej w Kozienicach, jak również Artur Gac – sołtys Sołectwa Janików.
Po przemówieniach poszczególne delegacje oddając hołd poległym, złożyły wiązanki kwiatów i zapaliły znicze przy pomniku. Dokonali tego: rodziny pomordowanych Janikowian, burmistrz gminy Kozienice Piotr Kozłowski z delegacją: zastępcą Burmistrza – Dorotą Stępień i prezesem Kozienickiej Gospodarki Komunalnej – Robertem Wojcieszkiem, delegacja powiatu Kozienickiego z wicestarostą Małgorzata Bebelską oraz radnymi Rady Powiatu – Markiem Kucharskim i Marcinem Zmitrowiczem, delegacje Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej koło Kozienice, Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego oddział powiatowy Kozienice, delegacje Publicznej Szkoły Podstawowej w Wólce Tyrzyńskiej, Publicznej Szkoły Podstawowej w Janikowie, radny Sejmiku Mazowieckiego Tomasz Śmietanka, przedstawiciel Koalicji Obywatelskiej Tomasz Trela, delegacja Samorządowego Forum Ziemi Kozienickiej, przedstawiciele sołectwa Janików i Janików Folwark oraz Kozienickie Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych.
Na zakończenie Orkiestra Dęta Ochotniczej Straży Pożarnej w Kozienicach odegrała Rotę, zaś prowadzący podziękował uczestnikom uroczystości oraz wszystkim organizatorom i tym, którzy wsparli organizację obchodów.
