Obecnie niemal każdy z nas korzysta z internetu na co dzień. Kupujemy online, realizujemy różnego rodzaju transakcje, przeglądamy media społecznościowe i komunikujemy się z bliskimi. Często nawet nie zdajemy sobie sprawy, jak dużo danych przekazujemy do sieci, a te jak zwykł mawiać brytyjski matematyk Clive Humby – są nową ropą. Nasze dane mogą być wykorzystane zarówno w celach marketingowych, jak i przestępczych (np. do wyłudzenia kredytu). Z tego też względu warto być świadomym ryzyka i chronić swoją prywatność w przestrzeni wirtualnej. Jak to robić? O czym warto pamiętać?
Jakie zagrożenia czyhają na nas w sieci?
Korzystając z internetu stacjonarnego lub mobilnego, zwykle nie zdajemy sobie sprawy z tego, na jak dużo zagrożeń jesteśmy narażeni. Wśród nich od kilku lat prym wiodą wszelkiego rodzaju formy phishingu – techniki, polegającej na tworzeniu fałszywych stron internetowych, które do złudzenia przypominają te oryginalne (jest to częste np. w przypadku banków). Celem phishingu jest wyłudzenie danych (np. do naszego konta bankowego) w celu osiągnięcia korzyści (nie tylko materialnych). Innym, równie niebezpiecznym zagrożeniem jest Malware – wirus, który dostaje się do naszego urządzenia, kiedy odwiedzamy pewne strony lub pobieramy podejrzane pliki. Może on śledzić nasze działania i kraść informacje (np. dane logowania do naszego konta bankowego).
W ostatnich latach na popularności zyskują również ataki typu man-in-the-middle, które polegają na podsłuchiwaniu naszej rozmowy telefonicznej i przechwytywaniu danych. Popularne stają się także ransomware, czyli coś w rodzaju porwania naszego urządzenia. Złośliwe oprogramowanie, które najczęściej sami pobieramy na nasz telefon bądź komputer, blokuje dostęp do plików i żąda okupu, aby je odblokować.
Oprócz wyżej wymienionych zagrożeń czyhają na nas również inne, które, chociaż najczęściej, chociaż nie zawsze, są legalne, to mogą znacząco naruszać naszą prywatność i obniżać komfort surfowania po sieci. Mowa tu m.in. o nachalnych i niechcianych reklamach, śledzeniu naszych poczynań (np. w mediach społecznościowych) czy fake newsach i dezinformacji.
Sposoby na ochronę swojej prywatności w sieci
W erze cyfrowej, w której przyszło nam żyć, bezpieczeństwo w sieci stało się priorytetem. Zwykle prostymi działaniami możemy nie tylko ochronić swoją prywatność, ale również poprawić komfort surfowania po przestrzeni wirtualnej.
Ustawianie silnych haseł
Silne hasło charakteryzuje się przede wszystkim odpowiednią długością. Zaleca się, aby miało co najmniej 12 znaków. Powinno być też zawierać kombinację wielkich i małych liter, cyfr oraz znaków specjalnych, takich jak wykrzyknik czy znak procentu. Ważne jest, aby unikać używania słów, które można znaleźć w słownikach, ponieważ są one łatwiejsze do złamania przy użyciu tzw. ataków słownikowych. Równie istotne jest to, aby nie korzystać z łatwo dostępnych informacji, takich jak imię, nazwisko czy data urodzenia. Dla dodatkowego bezpieczeństwa warto regularnie zmieniać hasła, zwłaszcza dla ważnych kont, takich jak skrzynka pocztowa czy bankowość online. Współczesne narzędzia, takie jak menedżery haseł są pomocne w generowaniu i przechowywaniu silnych haseł, co jest szczególnie przydatne, gdy mamy wiele kont w różnych serwisach.
Wieloskładnikowe uwierzytelnianie
Wieloskładnikowe uwierzytelnianie, często nazywane również uwierzytelnianiem wielopoziomowym, to proces zabezpieczania dostępu do konta lub systemu poprzez wymaganie od użytkownika potwierdzenia tożsamości na co najmniej dwa różne sposoby. Zamiast polegać wyłącznie na jednym elemencie, takim jak hasło, wieloskładnikowe uwierzytelnianie dodaje dodatkowe warstwy zabezpieczeń (np. kod pin, token bezpieczeństwa, odcisk palca czy rozpoznawanie twarzy).
Używanie trybu prywatnego („incognito”)
Tryb prywatny, często nazywany „incognito” to funkcja dostępna w większości przeglądarek internetowych. Pozwala ona użytkownikom przeglądać internet bez zapisywania pewnych danych sesji. Kiedy korzystamy z trybu prywatnego, nasze działania podczas danej sesji nie są trwale rejestrowane w historii przeglądania, wyszukiwania ani plikach cookie. Nie oznacza to jednak, że jesteśmy anonimowi.
Używanie wirtualnej sieci prywatnej (VPN)
Wirtualna sieć prywatna (VPN) to technologia, która pozwala użytkownikom na nawiązanie bezpiecznego połączenia z inną siecią przez Internet. VPN jest często używany do odblokowania dostępu do różnych stron, ukrywania aktywności przeglądania przed dostawcami usług internetowych oraz zabezpieczania danych w publicznych sieciach Wi-Fi.
Regularna aktualizacja oprogramowania
Aktualizacje często zawierają poprawki błędów i luki w zabezpieczeniach, które zostały zidentyfikowane od czasu ostatniej wersji. Hakerzy i cyberprzestępcy często próbują wykorzystywać wszelakie luki, aby uzyskać nieautoryzowany dostęp do systemów. Dlatego instalowanie najnowszych wersji oprogramowania jest jednym z najważniejszych kroków w ochronie przed potencjalnymi zagrożeniami.
Ograniczanie udostępniania informacji w sieci
Ograniczanie udostępniania informacji w sieci to kluczowy element ochrony prywatności i bezpieczeństwa online. W dobie cyfrowej, gdzie wiele naszych działań, interakcji i transakcji odbywa się online, dane osobowe stały się cennym towarem, który jest często pożądany przez różne podmioty, od firm marketingowych po cyberprzestępców.
Kiedy udostępniamy informacje w sieci, zwłaszcza w mediach społecznościowych, ryzykujemy, że staną się one dostępne dla szerokiego grona odbiorców, w tym dla osób, które mogą chcieć wykorzystać je w nieodpowiedni sposób. Na przykład, publikując zdjęcia z wakacji, informujemy innych, że nie jesteśmy w domu, co może być sygnałem dla potencjalnych włamywaczy. Podobnie, udostępnianie danych takich jak adres domowy, numer telefonu czy data urodzenia może ułatwić przestępcom kradzież tożsamości.
Dlatego tak ważne jest, aby być świadomym tego, jakie informacje udostępniamy online i komu są one dostępne. Warto regularnie sprawdzać ustawienia prywatności na kontach w mediach społecznościowych i innych platformach online, aby upewnić się, że nasze dane są chronione. Należy również unikać udostępniania wrażliwych informacji w miejscach publicznych, takich jak fora internetowe czy komentarze na stronach.
Używanie zabezpieczonych połączeń
Zabezpieczone połączenie, często oznaczane jako HTTPS (Hypertext Transfer Protocol Secure), to wersja standardowego protokołu HTTP, która używa warstwy bezpieczeństwa w celu szyfrowania danych przesyłanych między przeglądarką internetową a serwerem. Ikona kłódki w pasku adresu przeglądarki często wskazuje, że strona korzysta z HTTPS. Jest to pożądane i z powodzeniem możemy traktować to jako wskazówkę na temat tego, czy dana strona jest bezpieczna.
Zabezpieczanie swojej sieci Wi-Fi
Zabezpieczanie sieci Wi-Fi to niezbędny krok w ochronie prywatności i danych w domu czy w miejscu pracy. Niezabezpieczona sieć stanowi łatwy cel dla niechcianych intruzów, którzy mogą próbować uzyskać dostęp do naszego internetu, urządzeń podłączonych do sieci lub nawet przechwytywać przesyłane dane.
Korzystanie z oprogramowania antywirusowego
Oprogramowanie antywirusowe skanuje komputer w poszukiwaniu złośliwego oprogramowania, takiego jak wirusy, trojany, robaki, ransomware i inne formy złośliwego kodu. Gdy taki kod zostanie wykryty, oprogramowanie to podejmuje działania w celu jego usunięcia lub kwarantanny, chroniąc w ten sposób system i dane użytkownika.
Jednak korzystanie z antywirusów zapewnia nie tylko pasywną ochronę. Wiele nowoczesnych programów oferuje również funkcje takie jak ochrona w czasie rzeczywistym, która monitoruje system w poszukiwaniu podejrzanej aktywności i blokuje potencjalnie szkodliwe procesy, zanim zdążą wyrządzić szkody. Ponadto niektóre z nich zawierają dodatkowe narzędzia, takie jak menedżery haseł, zabezpieczenia przed phishingiem czy ochronę sieci Wi-Fi.
Wyłączanie śledzenia lokalizacji
Współczesne smartfony i tablety są wyposażone w technologie GPS, Wi-Fi i Bluetooth, które umożliwiają precyzyjne określenie lokalizacji urządzenia. Aplikacje pogodowe, mapy czy media społecznościowe często korzystają z tych informacji, aby dostarczyć spersonalizowane treści. Jednak te same dane mogą być wykorzystywane w mniej pożądanych celach, takich jak profilowanie reklamowe, analiza zachowań konsumenckich czy, w skrajnych przypadkach, inwigilacja. Dlatego też wówczas, gdy jest to możliwe, zaleca się wyłączyć tryb śledzenia lokalizacji na swoim urządzeniu.
Używanie blokad reklam i kodów śledzących
Używanie blokad reklam i kodów śledzących to coraz bardziej popularna praktyka wśród użytkowników internetu, mająca na celu zwiększenie prywatności, bezpieczeństwa oraz poprawę komfortu przeglądania stron. Reklamy online mogą być inwazyjne i denerwujące dla użytkowników. Co więcej, niektóre z nich mogą być źródłem złośliwego oprogramowania.
